हामीले जीवनमा शिक्षकको भूमिकालाई धेरै महत्त्वपूर्ण ठानेका छौं । ‘गुरु देवो भव:’ भनेर शिक्षकलाई देवतातुल्य स्थान दिएको पाइन्छ । सामान्यतया हुर्कँदै गरेको बच्चाहरूले आफ्ना आमाबाबुसँग भन्दा शिक्षकहरूसँग बढी समय बिताउँछन् । जब आमाबाबुले आफ्ना छोराछोरीलाई स्कुल पठाउँछन् यसको पछाडि शिक्षकले राम्रो प्रभाव पारेर भविष्यको कर्णधार निर्माण गर्छन् भन्ने हो ।

शिक्षकको महत्त्व

कुनै पनि बालबालिका, व्यक्ति, समाज र राष्ट्रको भविष्य निर्माणमा शिक्षकको भूमिका महत्त्वपूर्ण हुन्छ । वास्तवमा मलाई लाग्छ अब शिक्षकहरूको महत्त्व धेरै गुणा बढेको छ । शिक्षकको मुख्य काम भनेको विद्यार्थीलाई प्रेरणा दिनु र उसलाई असल मानव बनाउनु हो ।  शिक्षक अब टेपरेकर्डर रहेनन् जसले रटाएर पढ्छन् र सुनाउँछन्, केही जानकारी मात्र दिन्छन् । बरु शिक्षकले विद्यार्थीको जीवनलाई निश्चित रूपमा निर्माण गर्न र सही ढंगले बाँच्न प्रेरित गरेर राम्रो बनाउँछ ।

विद्यार्थीले कुनै शिक्षकलाई मन पराउँछन् भने उसले पढाएको विषय विद्यार्थीलाई रोचक र प्रिय बन्न पुग्छ । विद्यार्थीलाई कुनै विशेष विषयमा रुचि बढाउन र उसको क्षमता अभिवृद्धि गर्न शिक्षकको ठूलो भूमिका हुन्छ ।

राम्रो शिक्षकको गुण

यदि हामी राष्ट्रलाई बलियो, सक्षम, केही विशेष बनाउन चाहन्छौँ भने सबैभन्दा बुद्धिमान, प्रतिभाशाली व्यक्तिहरू विद्यालय शिक्षक बन्नुपर्दछ। जीवनको पहिलो १५ वर्षमा बच्चामा जस्तो प्रभाव हुन्छ त्यसले उसको जीवनमा धेरै कुराहरू निर्धारण गर्छ । तसर्थ उत्कृष्ट दिमाग भएका व्यक्तिहरू, उच्चस्तरको निष्ठा, र प्रेरणाको सबैभन्दा जीवन्त स्तरहरू शिक्षक हुनु जरुरी हुन्छ ।

तर अहिले कम विकसित मुलुकको आर्थिक र सामाजिक अवस्था कस्तो छ भने धेरै मानिसहरू कतै जान नसक्ने कारणले विद्यालय शिक्षक बन्छन् । सबै शिक्षकहरूको लागि यो सत्य होइन तर यो धेरैको लागि सत्य हो । यो अवस्था परिवर्तन गर्नुपर्छ । यदि यो परिवर्तन भएन भने हामीले सार्थक र राम्रो समाज निर्माण गर्न सक्दनौं । हामी धेरै तल्लो तहका, कमजोर, निम्न गुणस्तरका मानिसहरू सिर्जना गर्नेछौँ जसले निम्न स्तरको समाज र राष्ट्र बनाउनेछ ।

बुद्धि, अखण्डता र प्रेरणा

शिक्षक हुनुको अर्थ टाउकोबाट अनेकौं डिग्री झुन्ड्याउनु होइन । शिक्षक भनेको यस्तो हुनुपर्छ कि विद्यार्थीले ती कुराहरू सिक्न सकुन्, जुन शिक्षकलाई पनि थाहा छैन । आजका बालबालिकाहरू मानवताको अर्को पुस्ता हो जुन भर्खरै तयार हुँदैछ ।

कुनै पनि मानिसले पाउन सक्ने सबैभन्दा ठूलो जिम्मेवारी र सबैभन्दा ठूलो सुअवसर शिक्षकको हो । शिक्षकको भरोसामा धेरै बालबालिका हुन्छन् । यो अत्यन्तै महत्त्वपूर्ण अवसर हो । त्यसैले उत्कृष्ट दिमाग भएका व्यक्तिहरू, उच्चस्तरको सत्यनिष्ठा र उत्प्रेरणा भएका व्यक्ति शिक्षक बन्नुपर्छ ।

विद्यार्थीजस्तै नाच्न सिक्नुपर्छ, उनीहरू जस्तै गाउन सिक्नुपर्छ, उनीहरूले जस्तै बोल्न सिक्नुपर्छ । तब मात्र तिनीहरूले भन्नेछन्, ‘वाह ! म त्यस्तै बन्न चाहन्छु’ । सदगुरुको प्रवचनबाट